NGRUNGOKAKE CERITA RAKYAT / TRADISI
Dongeng kalebu cerita rakyat. Cerita rakyat iku diwarisake turun temurun. Saka buyut menyang simbah, simbah menyang bapak utawa ibu. Banjur saka wong tuwa marang anak, lan sapiturute.
Unsur – unsure cerita rakyat :
1. Irah – irahan yaiku judul cerita (Judul cerita)
2. Tema yaiku lanjering prakara (Gambaran yang Ceritanya)
3. Amanat yaiku weling pangripta (Pesan moral dari pembuat cerita)
4. Paraga yaiku tokoh kang ana ing sajroning cerita (Tokoh/Pelaku di dalam cerita)
5. Latar yaiku panggonan dumadine cerita (Tempat terjadinya cerita)
6. Alur yaiku urut – urutane cerita. (Urutan cerita)
Ing ngisor iki wacanen salah sijine contoh cerita rakyat yoiku cerita wayang :
Cerita Wayang
1. Pandawa ( Yudhistira, Werkudara, Janaka, Nakula, Sadewa )
(https://disk.mediaindonesia.com/thumbs/1200x-/news/2017/05/pandawa.jpg)
Pandhawa iku cacahe ana lima, mula terus kaprah diarani Pandhawa Lima. Puntadewa ya Yudhistira minangka putra pambayun (anak pertama) , watak ambeg darma lan nrima ing pandum sarta adoh ing hawa kamurkan.
Pandhawa kwi putrane Prabu Pandu Dewanata serta duwe Ibu loro yaiku Dewi Kunthi lan Dewi Madrim. Dewi Kunti iku ibune Puntadewa, Werkudara, Janaka, lan Dewi Madrim iku ibune Nakula lan Sadewa.
Raden Werkudara ya Bima sena gedhe dhuwur lan gagah prakosa kang nomer loro (anak kedua), Raden Janaka ya Kumbang Ali-ali ya Arjuna kang kondhang ngganthenge (ganteng), prigel lan trampil manah minangka panengahe Pandhawa (anak nomer 3 penengahnya pandhawa), dene Nakula lan Sadewa mujudake satriya kembar iku putra wuragil (anak terakhir) kang uga duwe watak utama, ambeg darma, lan luhur bebudene. Wiwit cilik mula wis katon luhuring budi,seneng tetulung, welas asih marang sapadha wong kang nandhang kasangsaran.
Raden Puntadewa iku peparab liyane Yudhistira, Dwijakangka, Gunatalikrama, Darmakusuma, kratone manggon ing Ngamarta utawa Indraprasta. Panjenengane kagungan garwa Dewi Drupadi putra putrine Raden Drupada, ratu ing Negara Cempala utawa Pancala.
Werkudara satriya ing Jodipati garwane aran Dewi Arimbi. Arjuna satriya ing Madukara garwane Dewi Sembadra lan Srikandi. Nakula Sadewa satriya ing Sawojajar. Cethane Pandhawa lima iku watak lan tindak tanduke kena kanggo tepa patuladhane para kawula mudha. Apamaneh kadigdayan lelimane mujudake satriya kang pilih tandhing.
Nduwur iku nek diringkes meneh dadi:
Pandhawa :
- Yudistira (Puntadewa/Dwijangka/Gunatalikrama/Darmakusuma/Samiaji/Ajatasatru/Bharata/Partha/Kurunanda/Kurupati) satrio ing Ngamarta/Indraprasta.
Gamane : Jamus Kalima Sada, Tombak, Tunggulnaga, Robyong Mustikawarih- Werkudara (Bima/Bayusuta/Balawa/Bratasena/Bimasena) satriya ing Jodipati.
Gamane Gada Lukita Sari, Kuku Pancanaka, Kutang Antakesuma, Rujak Polo, Alugara, Bargawa, Bargawasta- Janaka (Arjuna/Kurusrestha/Wijaya/Sawyasachi/Parantapa) satriya ing Madukara.
Gamane Keris Pulanggeni, Aji Sepiangin, Panah Pasopati, Panah Sarutama, Ardadeli, Gendiwa, Keris kalanadah, Sarotama- Nakula (Pinten/Grantika/satriyo kembar) satriya ing Sawojajar.
Gamane Pedang, Ajian Pranawajati, Tirtamanik (air kehidupan)
- Sadewa (Tantipala/Tangsen/satriyo kembar) satriya ing Sawojajar.
Gamane Pedang, Aji Purmajati, Maniktira
2. Punakawan (Abdine Pandhawa)
→ Puna = Ngerti, Kawan = kanca, wong/konco seng ngerti karepotane bendarane
1) Semar
Bathara Ismaya ingkang tumurun ing donya. Swantenipun alus, sareh/sabar boten kesesa wicaranipun. Watakipun sabar lan wicaksana
2) Gareng
Swantenipun alit, remen gojegan, asring srembana nanging tetep titis ing wicara. Wataikipun setya lan remen tetulung
3) Petruk
Adhinipun Gareng. Swantenipun kemrecek lan remen gojegan. Petruk=patrap, tegese pinter mapanake dhiri. Watakipun sae, remen dhateng kautamen
4) Bagong
Swantenipun radi ageng, alon, pinter damel lelucon, radi ngeyelan. Kadhang kala grusa-grusu kirang petung nanging jujur. Mripatipun amba, tutukipun ndower
Maturnuwun.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar